İçeriğe atla

Kristal sistemi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Elmas kristal yapısı, tekrarlanan iki atomlu bir desenle yüz-merkezli kübik kafese aittir.

Kristalografide, kristal sistemi bir dizi nokta grubudur (en az bir sabit noktaya sahip bir geometrik simetri grubu). Kafes sistemi, bir dizi Bravais kafesidir. Uzay grupları, nokta gruplarına göre kristal sistemlere ve Bravais kafeslerine göre kafes sistemlere sınıflandırılır. Ortak bir kafes sistemine konulan uzay gruplarına sahip kristal sistemler bir kristal ailesi halinde birleştirilir.

Yedi kristal sistem triclinic, monoclinic, ortorombic, tetragonal, trigonal, hexagonal ve kübiktir. Gayri resmi olarak benzer simetrilere sahiplerse (birçok istisna olsa da) iki kristal aynı kristal sistemindedir.

Sınıflandırmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kristaller; kafes sistemleri, kristal sistemleri ve kristal aileleri olarak üç şekilde sınıflandırılabilir. Çeşitli sınıflandırmalar genellikle karıştırılır, özellikle, trigonal kristal sistemi genellikle eşkenar dörtgen kafes sistemi ile karıştırılır ve "kristal sistem" terimi bazen "kafes sistemi" veya "kristal ailesi" anlamında kullanılır.

Bir kafes sistemi aynı kafes nokta grupları kümesine sahip bir kafes grubudur. 14 Bravais kafesi yedi kafes sistemine ayrılmıştır: triclinic, monoclinic, orthorombic, tetragonal, rhombohedral, hexagonal ve kübik.

Bir kristal sistem, nokta gruplarının kendilerinin ve karşılık gelen uzay gruplarının bir kafes sistemine atandığı bir dizi nokta grubudur. Üç boyutta var olan 32 kristalografik nokta grubunun çoğu yalnızca bir kafes sistemine atanır, bu durumda hem kristal hem de kafes sistemleri aynı ada sahiptir.

Bir kristal ailesi, kafesler ve nokta grupları tarafından belirlenir. Ortak bir kafes sistemine atanan uzay gruplarına sahip kristal sistemlerin birleştirilmesiyle oluşturulur. Üç boyutlu olarak, altıgen ve üçgen kristal sistemleri bir altıgen kristal ailesinde birleştirilir.

Üç katlı c ekseni simetrisine sahip altıgen hansit kristal

Karşılaştırma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kristal sistemlerden beşi, temelde kafes sistemlerinin beşiyle aynıdır. Altıgen ve üçgen kristal sistemleri, altıgen ve eşkenar dörtgen kafes sistemlerinden farklıdır. Bunlar altıgen kristal ailesindedir.

Üç boyutlu kristal aileleri, kristal sistemleri ve kafes sistemleri arasındaki ilişki aşağıdaki tabloda gösterilmektedir:

kristal aile kristal sistem Nokta grubunun gerekli simetrileri Nokta grupları Uzay grupları Bravais kafesleri kafes sistemi
Triklinik Triklinik Hiçbiri 2 2 1 Triklinik
monoklinik monoklinik 1 çift dönüş ekseni veya 1 ayna düzlemi 3 13 2 monoklinik
ortorombik ortorombik 3 ikili döndürme ekseni veya 1 ikili döndürme ekseni ve 2 ayna düzlemi 3 59 4 ortorombik
dörtgen dörtgen 1 dörtlü dönme ekseni 7 68 2 dörtgen
altıgen üçgen 1 üçlü dönme ekseni 5 7 1 eşkenar dörtgen
18 1 altıgen
altıgen 1 altılı dönme ekseni 7 27
kübik kübik 4 üçlü dönme ekseni 5 36 3 kübik
6 7 Toplam 32 230 14 7
Not: "üçgen" kafes sistemi yoktur. Terminoloji karışıklığını önlemek için "üçgen kafes" terimi kullanılmaz.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]